Prokrastynacja: czym jest, jakie ma przyczyny i jak sobie z nią poradzić?

5 min. czytania
Prokrastynacja: czym jest, jakie ma przyczyny i jak sobie z nią poradzić?

Co masz zrobić jutro, zrób dzisiaj – ta prosta, ludowa mądrość sprawdza się w niemal wszystkich dziedzinach życia. Niestety nie zawsze udaje się ją zastosować w praktyce, a czasami przekładanie obowiązków czy zadań na później, co określa się mianem prokrastynacji, powoduje ogromne kłopoty. Skąd bierze się to zjawisko i jak można sobie z nim skutecznie poradzić?

Spis treści:

Czym jest prokrastynacja?

Prokrastynacja to szerokie pojęcie, które obejmuje przekładanie działań na później. Z reguły dotyczy konkretnych czynności, szczególnie związanych z obowiązkami domowymi czy zawodowymi, ale często dotyka również osób, które chcą się rozwijać, ale nie są w stanie się przełamać i zacząć działanie.

Termin odnosi się zatem do wszystkich sytuacji, w których jakieś działanie zostało przeniesione na później, choć można je było podjąć znacznie wcześniej. Słowo ma negatywną konotację. O prokrastynacji mówi się jako o zjawisku, z którym trzeba walczyć, a już co najmniej niwelować jego skutki.

Negatywne skutki prokrastynacji

Prokrastynacja ma szereg negatywnych skutków, wśród których należy wymienić spadek produktywności, wzmożony stres oraz apatię. Co więcej, zjawisko może negatywnie wpływać na relacje międzyludzkie, szczególnie w kontekście kariery zawodowej. Ciągłe przekładanie pracy na później prowadzi do zapominalstwa i zwiększa prawdopodobieństwo popełnienia błędów.

Jednak najgorszym skutkiem prokrastynacji jest nieefektywne wykorzystywanie czasu. Jeśli ciągle przekłada się rozpoczęcie działań na później, to w głowie ciągle pojawiają się myśli o obowiązkach czy zadaniach, które i tak trzeba będzie wykonać. Dodatkowo zniechęca to do pracy, przez co coraz trudniej jest sobie poradzić z prokrastynacją.

Jakie są przyczyny prokrastynacji?

Wśród przyczyn prokrastynacji najczęściej wymienia się perfekcjonizm, strach przed porażką oraz brak motywacji. Czasami zjawisko wywołują również problemy związane ze zdrowiem, np. depresja albo zaburzenia koncentracji, które utrudniają skupienie się na jednej, konkretnej czynności.

Prokrastynacja jest zjawiskiem z pogranicza zdrowia psychicznego oraz psychologii. Przydarza się zdecydowanej większości ludzi, aczkolwiek jego skala jest już różna. Jeśli przekładanie działań na później zdarza się sporadycznie i nie wpływa negatywnie na życie osobiste czy zawodowe, to nie trzeba się nim specjalnie przejmować. Oczywiście warto wówczas popracować nad sobą, ale walczyć z prokrastynacją powinny przede wszystkim osoby, które mają przez nią poważne problemy.

Jak poradzić sobie z prokrastynacją?

Aby poradzić sobie z prokrastynacją, trzeba wypracować skuteczny sposób zarządzania czasem. Należy potraktować czas jak zasób – tak, jakby to były np. pieniądze. W tym celu warto stworzyć listę zadań oraz przybliżony, ale jednak konkretny harmonogram realizacji poszczególnych czynności. Trzeba go bezwzględnie realizować i zrobić wszystko, żeby nie przekładać poszczególnych działań na później.

Nie należy przy tym dać się złapać w wyścig szczurów – harmonogram powinien wziąć pod uwagę kwestie związane z work-life balance. Czas przeznaczony na odpoczynek oraz spotkania z najbliższymi to absolutne minimum, które trzeba realizować, aby zachować wellbeing. Czasami warto również wziąć kilka godzin, a nawet cały dzień odpoczynku, bez żadnych obowiązków. Taka chwila lenistwa jest bardzo cenna pod kątem zdrowia psychicznego.

Innym, równie ważnym sposobem na poradzenie sobie z prokrastynacją jest praca nad motywacją. To właśnie ona jest kluczowa – stanowi paliwo, które popycha nas do działań. Warto zastanowić się, co nas motywuje, a następnie wynagradzać się za wykonywanie działań w założonym czasie. Nie wszystko musi też wyjść perfekcyjnie, nawet jeśli w grę wchodzi niemal nieograniczony czas.

Jeśli przyczyną prokrastynacji są kwestie związane ze zdrowiem, to warto podjąć ten temat przy najbliższej konsultacji z lekarzem lub psychologiem. Ciągłe przekładanie działań na później prowadzi do znaczącego spadku jakości życia. Lekarze mogą dostosować terapię, aby wyeliminować lub ograniczyć ten objaw. Niezależnie od ich decyzji, warto wciąż pracować nad sobą i starać się zmienić na lepsze.

FAQ: często zadawane pytania

Sprawdź odpowiedzi na często zadawane pytania związane z prokastrynacją, które zebrałem w ramach poniższego FAQ!

Jakie są najczęstsze objawy prokrastynacji?

Prokrastynacja często objawia się odkładaniem na później zadań, które są postrzegane jako trudne lub nieprzyjemne, ciągłym odkładaniem terminów, poczuciem winy z powodu niezrealizowanych zadań, oraz nadmiernym zajmowaniem się drobnymi, nieistotnymi czynnościami zamiast priorytetowymi obowiązkami.

Czy prokrastynacja jest zawsze negatywna?

Prokrastynacja nie zawsze musi być negatywna. W niektórych przypadkach, krótkoterminowe odkładanie zadań może prowadzić do lepszego przemyślenia problemu i bardziej efektywnych rozwiązań. Jednak, gdy staje się nawykiem i wpływa na wydajność oraz samopoczucie, należy podjąć kroki w celu jej zminimalizowania.

Jakie techniki mogą pomóc w walce z prokrastynacją?

Walka z prokrastynacją może obejmować techniki takie jak technika Pomodoro, gdzie pracujemy w 25-minutowych blokach z krótkimi przerwami, tworzenie list zadań z priorytetami, ustalanie konkretnych celów i terminów, oraz używanie nagród jako motywacji. Kluczowe jest także monitorowanie postępów i dokonywanie regularnych przeglądów planów.

Czy prokrastynacja może mieć wpływ na zdrowie psychiczne?

Tak, prokrastynacja może wpływać na zdrowie psychiczne, powodując wzrost stresu, poczucie winy, obniżenie samooceny i satysfakcji z życia. W skrajnych przypadkach może prowadzić do depresji lub zaburzeń lękowych. Dlatego ważne jest, aby zidentyfikować jej przyczyny i skutecznie nad nią pracować.

Jakie są długoterminowe konsekwencje prokrastynacji?

Długoterminowe konsekwencje prokrastynacji mogą obejmować spadek produktywności, straty finansowe, pogorszenie relacji zawodowych i osobistych oraz utratę szans na rozwój zawodowy i osobisty. Może również prowadzić do chronicznego stresu i problemów zdrowotnych.

Jak motywować się do działania, aby unikać prokrastynacji?

Aby unikać prokrastynacji, warto znaleźć indywidualne źródła motywacji, takie jak osobiste cele, marzenia, pasje czy nagrody za wykonanie zadania. Ważne jest również, aby pamiętać o większym celu i korzyściach płynących z realizacji zadań oraz otaczać się ludźmi, którzy wspierają i motywują do działania.

Czy prokrastynacja ma swoje korzenie w dzieciństwie?

Prokrastynacja może mieć swoje korzenie w dzieciństwie, związane z wychowaniem, nawykami i doświadczeniami. Na przykład, dzieci, które były nadmiernie chronione lub zbyt surowo oceniane, mogą w dorosłym życiu unikać zadań z obawy przed porażką lub krytyką. Warto zrozumieć te korzenie, aby skutecznie radzić sobie z prokrastynacją.

Tomasz Bobusia

Senior Recruitment Consultant w TopTalents Group. Specjalizuje się w rekrutacjach kandydatów z językami obcymi oraz doświadczeniem korporacyjnym. W przeszłości pracował jako copywriter i dziennikarz, ze specjalizacją w zakresie rynku pracy, biznesu oraz edukacji. Z wykształcenia filmoznawca, w wolnym czasie pisze o kinie.

Polecane artykuły: