Płaca minimalna i minimalna stawka godzinowa w 2024 roku: ile wynoszą?

Płaca minimalna w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 roku wynosi 4242 zł brutto, czyli 3221 zł netto miesięcznie. Natomiast z dniem 1 lipca 2024 roku płaca minimalna wzrasta do 4300 zł brutto, czyli 3261 zł netto. Nowa, podwyższona stawka obowiązuje w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2024 roku.

Wysokość najniższej możliwej pensji zależy również od wymiaru czasu zatrudnienia. Wspomniana kwota obowiązuje jedynie w przypadku pełnego etatu. Osoby pracujące w innym wymiarze czasu pracy powinny zarabiać nie mniej, niż wysokość minimalnej krajowej pomnożona przez rodzaj etatu. Jak to wygląda w praktyce?

Płaca minimalna dotyczy wszystkich pracowników, czyli osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Rodzaj umowy (na okres próbny, na czas określony, na czas nieokreślony) nie ma żadnego znaczenia, a każdy pracownik powinien zarabiać co najmniej tyle, ile wynosi minimalna pensja określona dla wymiaru czasowego pracy, który wykonuje.

Pracodawca nie ma prawa zapłacić mniej, niż określają przepisy. Na umowie o pracę może jednak znaleźć się niższa stawka, o ile na konto pracownika ostatecznie trafi co najmniej minimalne wynagrodzenie. W przypadku niektórych firm, szczególnie w zawodach takich jak przedstawiciel handlowy czy sprzedawca, podstawa jest niższa od minimalnej krajowej, a wyrównanie do jej wysokości następuje poprzez doliczenie bonusów, premii czy prowizji za sprzedaż.

Wynagrodzenie osób zatrudnionych na umowie zlecenie jest związane z minimalną stawką godzinową, a nie płacą minimalną. Rozliczenie następuje na podstawie liczby godzin przepracowanych przez zleceniobiorcę. Natomiast w przypadku umowy o dzieło oraz innych umów cywilnoprawnych nie obowiązuje minimalne wynagrodzenie.

Minimalna stawka godzinowa w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 roku wynosi 27,70 zł brutto za godzinę. Natomiast z dniem 1 lipca 2024 roku wysokość minimalnej stawki godzinowej zwiększa się do 28,10 zł brutto za godzinę. Nowa, podwyższona stawka obowiązuje w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2024 roku. W przypadku studentów i uczniów do 26 roku życia jest to kwota netto, zaś pozostałe osoby otrzymają na rękę o kilka złotych mniej, ze względu na konieczność opłacenia podatków oraz ubezpieczeń społecznych.

Minimalna stawka godzinowa dotyczy wszystkich osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie. W przypadku tej konkretnej formy zatrudnienia obowiązuje rozliczenie godzinowe, co oznacza, że zleceniodawca musi zapłacić zleceniobiorcy za czas pracy. Wynagrodzenie na umowie zlecenie nie może być niższe, niż liczba przepracowanych godzin pomnożona przez minimalną stawkę godzinową.

Przykładowo, jeśli w maju 2024 roku zleceniobiorca wykonywał zlecenie przez 100 godzin, to zleceniodawca musi mu zapłacić co najmniej 2770 zł brutto. Natomiast jeśli zleceniobiorca wykonywał zlecenie przez 100 godzin w październiku 2024 roku, to zleceniodawca musi mu zapłacić co najmniej 2810 zł brutto.

Co istotne, na umowie zlecenie mogą się znaleźć inne zapisy, zgodnie z którymi wynagrodzenie jest niższe. Gdy zleceniobiorca dostarczy ewidencję godzin wykonywania umowy zlecenie, zleceniodawca musi zapłacić tyle, by wyrównać pensję do minimalnej stawki godzinowej.

Minimalna stawka godzinowa obowiązuje jedynie w przypadku umowy zlecenie. Jeśli chodzi o umowę o pracę, to wynagrodzenie ustala się na podstawie zakontraktowanego wymiaru pracy. Pensja pracownika nie może być niższa, niż aktualna wysokość płacy minimalnej. Natomiast w przypadku pozostałych umów cywilnoprawnych takich jak umowa o dzieło nie obowiązuje minimalna stawka godzinowa ani płaca minimalna.

Dynamiczny wzrost płacy minimalnej oraz minimalnej stawki godzinowej w ostatnich latach sprawił, że coraz większe grono Polaków zarabia najniższą możliwą pensję. Jak szacują eksperci związani z polskim rządem, ok. ponad 3,5 mln polskich pracowników zarabia najniższą krajową. Realna siła nabywcza ich pensji rzeczywiście jest większa, nawet jeśli dużą część wzrostu zabrała inflacja. Wzrost płacy minimalnej doprowadził również do obniżenia poziomu ubóstwa, co ma ważne znaczenie społeczne.

Z drugiej strony niskie płace dotykają coraz większego grona specjalistów, w tym osób, od których wymagane jest wyższe wykształcenie oraz doświadczenie. Co więcej, koszty pracodawców rosną, a na wzroście pensji minimalnej zarabia przede wszystkim państwo, poprzez zwiększone wpływy z podatków i ubezpieczeń społecznych.