Urlop dla poratowania zdrowia – kiedy przysługuje i na jak długo?

Zgodnie z art. 73 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, urlop dla poratowania zdrowia może zostać udzielony nauczycielowi spełniającemu określone warunki. Przede wszystkim nauczyciel musi być zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony oraz posiadać co najmniej 7-letni staż pracy w szkole, w wymiarze nie niższym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć. Warto zaznaczyć, że okres siedmioletniej pracy powinien przypadać bezpośrednio przed datą rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia. ​

Urlop ten jest udzielany w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę. Może być również przyznany na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. ​

Łączny wymiar urlopu dla poratowania zdrowia, z którego nauczyciel może skorzystać w trakcie całej kariery zawodowej, wynosi maksymalnie 3 lata. Jednorazowo jednak urlop ten nie może przekroczyć 1 roku. Co istotne, kolejny urlop może zostać udzielony nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od zakończenia poprzedniego. ​

W przypadku nauczycieli, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia nie może być udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne. ​

Aby uzyskać urlop dla poratowania zdrowia, nauczyciel powinien złożyć wniosek do dyrektora szkoły o skierowanie na badania lekarskie. Dyrektor, po weryfikacji spełnienia warunków formalnych, ma obowiązek wystawić takie skierowanie w ciągu 7 dni od otrzymania wniosku. Badanie przeprowadza lekarz medycyny pracy, który na podstawie wyników oraz dokumentacji medycznej orzeka o potrzebie udzielenia urlopu. W przypadku orzeczenia potwierdzającego konieczność udania się na urlop, dyrektor szkoły udziela nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia na czas określony w orzeczeniu lekarskim. ​

Zarówno nauczyciel, jak i dyrektor szkoły mają prawo odwołać się od orzeczenia lekarskiego w terminie 14 dni od jego otrzymania. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem lekarza, który wydał orzeczenie, do właściwego wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy. Weryfikuje on dokumentację i, w razie potrzeby, przeprowadza dodatkowe, osobne badanie, a następnie wydaje decyzję, która jest już ostateczna.​

W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, dodatku za wysługę lat oraz innych świadczeń pracowniczych. Należy jednak pamiętać, że w czasie trwania tego urlopu nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy ani podjąć innej działalności zarobkowej. W przypadku stwierdzenia takiej aktywności, dyrektor szkoły ma obowiązek odwołać nauczyciela z urlopu i określić termin powrotu do pracy. ​

Urlop dla poratowania zdrowia jest wliczany do okresu składkowego, co oznacza, że jest uwzględniany przy obliczaniu uprawnień emerytalnych. Jest jednak mały haczyk. Jeśli urlop ten trwa cały rok kalendarzowy, nauczyciel traci prawo do tzw. „trzynastki”, czyli dodatkowego wynagrodzenia rocznego. ​

Nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia może być udzielony jedynie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nabywa on uprawnienia emerytalne. Oznacza to, że jeśli nauczyciel planuje przejście na emeryturę, powinien uwzględnić ten fakt przy planowaniu urlopu zdrowotnego. ​Okres przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia wlicza się do stażu pracy.