Wypalenie zawodowe: czym jest i jak z nim walczyć?

Wypalenie zawodowe to długotrwały stan wyczerpania fizycznego i psychicznego. Charakteryzuje się obniżeniem motywacji, zaangażowania i satysfakcji z pracy. W efekcie obowiązki zawodowe stają się przykrym obowiązkiem, a codzienne wyzwania nie przynoszą już ani radości, ani satysfakcji.

Objawy wypalenia zawodowego dotyczą zarówno zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Nie wszystkie dotykają pracowników w równym stopniu, ale nawet występowanie jednego z nich stanowi sygnał ostrzegawczy, którego nie wolno zignorować. Jakie są fizyczne i psychiczne objawy wypalenia zawodowego?

Fizyczne objawy wypalenia zawodowego to:

• zmęczenie po pracy i ogólne wyczerpanie,
• zaburzenia snu,
• przewlekłe bóle głowy i mięśni,
• problemy z trawieniem,
• osłabienie odporności, które objawia się częstszymi infekcjami, przeziębieniami i alergiami.

Co istotne, są to objawy poważnych chorób. Jeśli występują, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu i opisać problem, a następnie wykonać specjalistyczne badania, aby otrzymać diagnozę.

Psychiczne objawy wypalenia zawodowego to:

• brak motywacji,
• obniżona samoocena,
• przewlekłe uczucie lęku przed pracą,
• depresja,
• negatywne nastawienie do życia zawodowego,
• trudności z koncentracją i pamięcią,
• prokrastynacja obowiązków zawodowych,
• unikanie nowych wyzwań zawodowych.

Aby można było mówić o wypaleniu zawodowym, objawy psychiczne muszą występować w większych grupach i być przewlekłe, czyli dotyczyć co najmniej kilku tygodni.

Do przyczyn wypalenia zawodowego należą:

• nadmiar obowiązków,
• brak kontroli nad pracą,
• monotonia i brak wyzwań,
• niewłaściwe relacje w pracy,
• brak równowagi między pracą a życiem prywatnym,
• uczestniczenie w wyścigu szczurów,
• perfekcjonizm,
• niska samoocena,
• nieumiejętność radzenia sobie ze stresem,
• choroby i zaburzenia psychiczne.

Z reguły wypalenie zawodowe jest wywoływane przez kombinację co najmniej kilku różnych przyczyn, choć czasami jest to rezultat tylko jednej z nich. Problem ten dotyka najczęściej osoby ambitne, którym zależy na dynamicznym rozwoju kariery zawodowej. Z wyczerpaniem wywołanym przez pracę częściej mierzą się ekstrawertycy, niż introwertycy.

Co istotne, nie zawsze da się skutecznie zdiagnozować przyczyny wypalenia zawodowego. Zdarza się, że problemy występują nagle, bez ostrzeżenia. Taka sytuacja często jest przejściowa, choć równie dobrze może świadczyć o początku kłopotów. Nie wolno jej ignorować, należy od razu podjąć działania zaradcze.

Wypalenie zawodowe stanowi istotny problem, który może negatywnie wpłynąć na zdrowie, życie osobiste oraz karierę zawodową. Istnieje szereg skutecznych strategii radzenia sobie z tym zjawiskiem. Zmiana nawyków, takich jak dbanie o odpowiednią ilość snu, regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta oraz stosowanie technik relaksacyjnych, może przyczynić się do poprawy samopoczucia i redukcji objawów wypalenia.

Ważna jest także zmiana organizacji pracy poprzez ustalenie priorytetów, delegowanie zadań, efektywne zarządzanie czasem i ustanowienie zdrowych granic między pracą a życiem prywatnym. Dodatkowo, wsparcie psychologiczne, takie jak psychoterapia czy warsztaty rozwoju osobistego, może okazać się pomocne w radzeniu sobie z trudnościami.

Inne możliwości obejmują skorzystanie z urlopu wypoczynkowego, rozwijanie hobby oraz w skrajnych przypadkach, rozważenie zmiany pracy. Ważne jest podejmowanie działań mających na celu przywrócenie równowagi i poprawę jakości życia.

Wypalenie zawodowe od 2022 roku zostało oficjalnie uznane za jednostkę chorobową w Polsce. Oznacza to, że osoby zmagające się z tym problemem mogą ubiegać się o zwolnienie lekarskie, czyli popularne L4.

Okres zwolnienia lekarskiego z powodu wypalenia zawodowego jest ustalany indywidualnie przez lekarza, w zależności od nasilenia objawów i potrzeb chorego. Maksymalny czas trwania L4 to 182 dni (w ciągu roku kalendarzowego). W uzasadnionych przypadkach lekarz może przedłużyć zwolnienie do 270 dni.

Tak, lekarz rodzinny może wystawić zwolnienie lekarskie na wypalenie zawodowe. Lekarz przeprowadzi wywiad lekarski, oceni objawy i zadecyduje o długości zwolnienia. W niektórych przypadkach może skierować pacjenta do specjalisty, np. psychiatry lub psychologa.

Podczas zwolnienia lekarskiego z powodu wypalenia zawodowego przysługuje zasiłek chorobowy. Wysokość zasiłku jest uzależniona od wynagrodzenia pracownika. W pierwszych 33 dniach choroby pracownik otrzymuje 80 proc. wynagrodzenia, a po 33 dniu 70 proc.