Studia na germanistyce. Czy filologia niemiecka to dobry wybór?

Germanistyka to dyscyplina naukowa zajmująca się językiem, kulturą, polityką i historią Niemiec. Natomiast filologia germańska, nazywana także filologią niemiecką, jest ściśle związana z językiem niemieckim, a także historią niemieckojęzycznej literatury. Filolodzy są zatem językoznawcami oraz literaturoznawcami, którzy doskonale orientują się w tym, jak mówią Niemcy, Austriacy oraz Szwajcarzy.

Choć rozróżnienie między germanistyką a filologią niemiecką wciąż funkcjonuje w świecie nauki, to tak naprawdę oba terminy używa się zamiennie. Co więcej, studia z zakresu filologii germańskiej zapewniają nie tylko znajomość języka niemieckiego, ale dostarczają też praktycznej wiedzy o Niemczech, która przydaje się na rynku pracy. Większość osób wybiera studia z germanistyki, żeby nauczyć się języka niemieckiego, choć wśród studentów zdarzają się również pasjonaci niemieckiej kultury, którzy wybierają później karierę naukową.

Filologię germańską oferuje aż kilkadziesiąt polskich uczelni, w tym największe uniwersytety publiczne takie jak Uniwersytet Warszawski czy Uniwersytet Jagielloński, a także płatne szkoły prywatne. Nauka jest możliwa w każdym trybie: stacjonarnie, zaocznie lub wieczorowo, online albo na żywo.

Rekrutacja na filologię germańską, podobnie jak w przypadku innych kierunków studiów, rozpoczyna się w maju i trwa do lipca, zaś kolejne tury uzupełniające kończą się we wrześniu lub październiku. Wśród kryteriów rekrutacji najważniejszy jest wynik z rozszerzonej matury z języka polskiego, a także z rozszerzonych, popularnych języków obcych. W zależności od uczelni znaczenie ma również wynik z historii, wiedzy o społeczeństwie, filozofii, historii sztuki oraz geografii.

Część uczelni oferuje germanistykę od podstaw i nie wymaga znajomości języka niemieckiego. Dotyczy to jedynie studiów pierwszego stopnia. Natomiast na większości szkół wyższych należy znać język niemiecki w stopniu zaawansowanym – co najmniej B1 lub B2. Przed złożeniem aplikacji należy sprawdzić wymagania dla kandydatów, aby uniknąć przykrej niespodzianki.

Studia stacjonarne w przypadku większości uczelni są bardziej wymagające, ale zarazem oferują więcej godzin zajęć, co ułatwia naukę języka. Zajęcia składają się z lektoratów lub konwersatoriów, w trakcie których poznaje się język niemiecki, ze szczególnym uwzględnieniem słownictwa oraz gramatyki.

Germanistyka zaocznie ma mniej godzin zajęć, ale umożliwia łączenie studiów z pracą na etat. Z reguły wycięte przedmioty dotyczą kultury i historii Niemiec, a liczba godzin poświęconych na naukę języka niemieckiego na studiach zaocznych jest taka sama lub nieco mniejsza, niż na studiach stacjonarnych.

Niektóre uczelnie oferują studia podyplomowe z germanistyki, skierowane osób posiadających tytuł licencjata lub magistra. Z reguły trwają one równo rok, a program opiera się na intensywnej nauce języka od podstaw lub, wręcz przeciwnie, na rozwijaniu już posiadanych zdolności językowych. Podyplomowa filologia germańska to dobry pomysł dla osób, które dysponują podstawową znajomością języka niemieckiego i chcą rozwijać się w tym kierunku.

Większość przedmiotów na filologii germańskiej opiera się na nauce gramatyki niemieckiej, słownictwa oraz wymowy. To właśnie gramatyce poświęcane jest najwięcej czasu, aby absolwenci mogli swobodnie rozmawiać i pisać w języku niemieckim. W toku studiów zdarzają się też przedmioty z zakresu literatury niemieckiej i niemieckojęzycznej, historii języka niemieckiego (np. o języku środkowowysokoniemieckim), kulturze Niemiec, historii Niemiec czy społeczeństwie niemieckim.

Zajęcia na zdecydowanej większości kierunków mają praktyczny charakter i często łączą się z praktykami językowymi. Przygotowują do pracy w zawodach, w których znajomość języków obcych takich jak niemiecki jest niezbędna.

Duży wpływ na ścieżkę zawodową po filologii germańskiej ma wybór specjalizacji. Zajęcia specjalistyczne z reguły zaczynają się na drugim roku licencjatu lub pierwszym roku magisterki i zapewniają konkretną, niszową wiedzę. Najpopularniejsze specjalizacje na germanistyce:

• nauczycielska,
• tłumaczeniowa,
• biznesowa,
• kulturoznawcza,
• literaturoznawcza,
• językoznawcza,
• glottodydaktyczna (nauka języka niemieckiego dla obcokrajowców).

Poszczególne uczelnie oferują także inne specjalizacje, często wpisujące się w konkretną niszę na rynku pracy.

Germanistyka nie rozwija się aż tak dynamicznie jak amerykanistyka, ale wciąż pozostaje jednym z najważniejszych kierunków filozoficznych, jakie oferują polskie uniwersytety. Studenci germanistyki, którzy rozważają karierę naukową, powinni brać udział w konferencjach naukowych oraz wyjazdach badawczych organizowanych przez uczelnie.

Program Erasmus+ prowadzony przez Unię Europejską finansuje wyjazdy naukowe oraz wymiany studenckie, w których biorą także udział niemieckie oraz austriackie uniwersytety. Warto rozważyć wyjazd za granicę, aby przetestować umiejętności językowe w praktyce i wykorzystać nowe możliwości, jakie zapewnia Erasmus+.

Temat pracy dyplomowej na germanistyce zależy od promotora oraz wymagań uczelni. Z reguły ma on charakter literaturo- lub kulturoznawczy, choć zdarzają się również prace językoznawcze lub międzydziedzinowe. Praca musi zostać napisana w języku niemieckim, a jej obrona odbywa się po niemiecku.

Opinie o germanistyce są różne i zależą nie tylko od uczelni, ale też indywidualnych doświadczeń studenta. Duży wpływ na nie mają oczekiwania. Nie wszystkie uczelnie oferują wysoki poziom zajęć, co niestety widać po opiniach o germanistyce. Dlatego, w miarę możliwości, warto wybrać jedną z czołowych polskich uczelni, które prowadzą studia z filologii germańskiej.

Język niemiecki to ogromny atut na rynku pracy, a jego biegła znajomość przekłada się na znacznie wyższe zarobki. Dyplom z filologii germańskiej stanowi znacznie lepszy dowód na umiejętność mówienia po niemiecku, niż większość certyfikatów. Oczywiście te ostatnie też są istotne i warto je mieć, ale rekruterzy doceniają kandydatów z wyższym wykształceniem germanistycznym.

Najpoważniejszą wadą kierunku jest skupienie na nauce języka oraz wiedzy o niemieckiej kulturze. Germanistyka nie zapewnia możliwości nauki kompetencji poszukiwanych na rynku pracy, a języka niemieckiego można nauczyć się samodzielnie lub na kursach językowych. Aby odnieść sukces na rynku pracy, należy rozwijać zdolności, które uzupełnią doskonałą znajomość języka niemieckiego.